Topograficzny
Słownik
Starożytnych
Aten
Grecja |
Ateny starożytne |
Akropol |
Agora |
Ateny współczesne |
Daty i fakty |
Akwedukt Pizystrata [Ð toà Peisistratoà `UdragwgÒj] Systemy zbiorników łączone podziemnymi tunelami, doprowadzające wodę z okolicznych gór akwedukty, bardzo duża liczba studni i fontann odkryta została przez archeologów w wielu miejscach starożytnych Aten. W okresie archaicznym i klasycznym nie było greckiego miasta bez systemu rozprowadzania wody, cystern i fontann. Jak się okazuje istniały też prawa przewidujące wykorzystanie tych wszystkich dobrodziejstw przez społeczeństwo. Ograniczone opady deszczu w rejonie Attyki nauczyły mieszkańców eksploatacji zasobów wody pochodzącej z pobliskich oraz najbardziej odległych źródeł. W czasach starożytnych mimo jej stosunkowej dostępności zarządzano wodą w racjonalny sposób. Same Ateny zasilane były przez Kefissos i Ilissos będące rzekami sezonowymi oraz strumień Eridanos, który płynął wartko tylko po ulewnych deszczach. Woda spływała do Aten także ze źródeł „Klepsydra” i „Kalliroe”. Ich zasoby jednak nie wystarczały, więc Ateńczycy wykorzystywali zbiorniki wód powierzchniowych i podziemnych, sprowadzając także wodę z odległych wzgórz otaczających stolicę. A że robili to sprawnie, świadczy fakt, że od czasów Solona każdy dom ateński posiadał własną studnię. Na terenie samej Agory ateńskiej odkopano dotąd aż 400 studni! Prawa Solona ściśle określały warunki głębokości wykopu i odległość między ujęciami wody oraz podejmowanych środków ostrożności w celu uniknięcia ewentualnego celowego zatrucia wody. Powoływana była nawet specjalna komisja dbająca o ścisłe przestrzeganie tych praw. Zarządzanie zasobami wodnymi ujęte jest również w rozporządzeniach późniejszych prawodawców, którzy wydają się być szczególnie uczuleni na odprowadzanie ścieków i magazynowanie wody na Agorze. Zapisy prawne przewidywały też upiększanie otoczenia punktów ujęcia wody. Zasilane źródlaną wodą fontanny miały być otoczone pięknymi budynkami i przyozdobione soczystą roślinnością. Także świątynie powinny posiadać dostęp do wody, co umożliwiało podlewanie świętych gajów. Brak wystarczającej ilości wody Attyka odczuła dopiero w połowie IV wieku p.n.e. Doprowadziło to do tego, że Ateńczycy większą uwagę zaczęli zwracać na rzeki podziemne i magazynowanie deszczówki. W celu wydobycia wody na powierzchnię budowano pompy hydrauliczne, do czego niezbędna była specjalistyczna wiedza, którą - jak wykazują odkrycia archeologów - mieszkańcy Attyki posiadali już co najmniej od VI w.p.n.e. Budowali liczne podziemne zbiorniki połączone między sobą skomplikowanym systemem rur. Zbiorniki dostarczały wodę do mycia i wodę pitną, pompowaną do oddzielnych studzien. Jeden z takich projektów odkryto na wschodnim zboczu Agoraios Kolonos, gdzie znajduje się świątynia Hefajstosa, a inny znaleziony został jeszcze przez Dörpfelda (w latach 1892-1898) na północnym zboczu Areopagu. Budowa wielkich akweduktów była na ogół dziełem tyranów (Polikrates na Samos, Lygdames na Naxos, Pizystratydzi w Atenach). Część wodociągu z okresu Pizystratydów odkryto w 1995 roku w trakcie budowy stacji metra w centrum Aten (przy al. Królowej Zofii). Rurociąg ten doprowadzał do Aten wodę ze źródeł Ilissos ze zboczy Hymettosu, pasma górskiego na południowym-wschodzie Aten, które słynęło nie tylko z dobrej wody, ale również z wybornego miodu i pięknych marmurów. |