Topograficzny
Słownik
Starożytnych
Aten
Grecja |
Ateny starożytne |
Akropol |
Agora |
Ateny współczesne |
Daty i fakty |
Akademia
[¹ 'Akad»meia] to szkoła filozoficzna założona ok. 387 p.n.e. w Atenach przez Platona.
Jej siedzibą był platanowy gaj nad rzeką Kefisos, poświęcony herosowi
Akademosowi (stąd nazwa). Instytucją kierował scholarcha. Rozwijano w niej kult
Muz i prowadzono działalność naukowo-dydaktyczną w zakresie filozofii,
polityki, matematyki, astronomii, nauk przyrodniczych itd. W dziejach Akademii Platońskiej wyróżnia sie 3 okresy:
1) Akademia stara albo pierwsza, tj. 40-letni scholarchat Platona i jego
bezpośrednich następców: Speuzypa z Aten, Ksenokratesa z Chalcedonu, Polemona z
Aten i Kratesa z Mallos - stopniowe odchodzenie od nauk założyciela ku
pitagorejskiej metafizyce liczba, a następnie ku zagadnieniom etycznym
ujmowanym w duchu cynizmu.
2) Akademia średnia, od 268 p.n.e., kiedy scholarchat objął Arkezylaos - dominacja sceptycyzmu, którego wyznawcą był jeszcze scholarcha z II w. p.n.e., Karneades z Cyreny. 3) Akademia młodsza albo nowa, od scholarchatu Filona z Laryssy i Antiocha z Askalonu w I w. p.n.e. - okres eklektyczny, łączenie elementów stoickich z arystotelizmem, w I i II w. n.e. wpływy neopitagoreizmu, w III w. mistycyzmu, wreszcie neoplatonizmu, którego wybitnym przedstawicielem był scholarcha Proklos. Akademia Platońska istniała ponad 900 lat, do 529 n.e.; zamknięta z rozkazu Justyniana I Wielkiego. Stanowiła wzorzec dla podobnych instytucji w starożytności, m.in. Arystotelesowskiego Likejonu oraz szkół stoickich i epikurejskich, a w czasach nowożytnych np. dla Akademii Florenckiej. Słusznie Rafael w swoim fresku Akademia Ateńska umieścił symbolicznie największych myślicieli starożytności właśnie w tej szkole.
Akademia Ateńska. Rafael Santi
Obecnie budynek Akademii w Atenach nawiązuje do swego założyciela Platona. |